เมื่อไม่นานมานี้มีโอกาสได้ดูอนิเมะเรื่องยอดนักสืบจิ๋วโคนัน ตอนปริศนาเพลงกลอนซ่อนรัก ซึ่งตัวเอกและเพื่อนจะต้องเข้าไปพัวพันกับคดีระเบิดสถานีโทรทัศน์และคดีฆาตกรรมนักกีฬาไพ่คารุตะที่มีฝีมือระดับประเทศ ตัวอนิเมะทำออกมาได้ดีตามแบบฉบับของโคนันเดอะมูฟวี่ และยังสามารถสอดแทรกข้อมูลของการแข่งขันไพ่คารุตะเอาไว้ได้อย่างน่าสนใจมากเลยทีเดียวค่ะ
นอกจากการได้ดูอนิเมะเรื่องนี้แล้วอีกสิ่งหนึ่งที่ทำให้เริ่มสนใจหาข้อมูลของไพ่คารุตะก็คือของแถมจากการสั่งซื้อสมุดบันทึก Hobonichi Techo ปี 2020 นั้นเองซึ่งหลังจากหาข้อมูลอยู่พักใหญ่จึงได้พบว่าไพ่คารุตะนั้นมีความน่าสนใจมากเลยทีเดียวค่ะ
ทำความรู้จักไพ่คารุตะ
คารุตะ (Karuta, かるた , 歌留多 ) คือเกมไพ่จับคู่บทกลอนของประเทศญี่ปุ่น ซึ่งในสมัยก่อนเชื่อว่าการละเล่นไพ่คารุตะนี้มาจากพ่อค้าชาวโปรตุเกสที่เข้ามาทำการค้าในประเทศญี่ปุ่นในช่วงกลางของศตวรรษที่ 16 โดยคารุตะถูกทำขึ้นที่แรกที่มิอิเคะ ซึ่งคารุตะที่เก่าแก่ที่สุดถูกจัดแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์มิอิเคะคารุตะ (Miike Karuta Historical Museum) เมืองโอมุตะ จังหวัดฟุกุโอกะ
100 บทกลอน
นอกจากการละเล่นและแข่งขันแล้วนั้น ไพ่คารุตะยังถูกใช้ในการช่วยฝึกการท่องจำและเรียนภาษาสำหรับเด็กๆในชั้นประถมและมัธยมศึกษาอีกด้วย เพราะ 100 บทกลอนที่ถูกนำมาใช้ในการละเล่นไพ่คารุตะนั้นถูกบรรจุลงในหลักสูตรการเรียนการสอนของเด็กๆชั้นประถมและมัธยมศึกษาอีกด้วย
กลอนญี่ปุ่นที่ถูกนำมาใช้ในการละเล่นไพ่คารุตะนั้นเป็นกลอนประเภททังกะ (短歌) ซึ่งเป็นกลอนที่พบบ่อยและได้รับความนิยมที่สุดนั้นเองค่ะ ในบทกลอน 1 บทจะมี 5 วรรค จำนวนพยางค์ในแต่ละวรรคคือ 5 7 5 7 7 รวมเป็น 31 พยางค์ โดยบทกลอน 100 บทนี้ถูกคัดเลือกมาจากกวีทั้งหมด 100 คน คนละ 1 บทกลอน ซึ่งกวีทั้ง 100 คนนี้เกิดในช่วงสมัยศตวรรษที่ 7 จนถึงต้นศตวรรษที่ 13 หากใครสนใจสามารถหาหนังสือที่ชื่อว่า เรียนรู้ 100 บทกวีญี่ปุ่นโบราณ เขียนโดย อรรถยา สุวรรณระดา โดยในเล่มจะมีอักษรภาษาญี่ปุ่น คำอ่านแบบโรมันจิ และคำแปลภาษาไทยให้สามารถทำความเข้าใจได้ง่าย แต่ถ้าหากสนใจเรื่องราวของไพ่คารุตะสามารถหาซื้อกันได้จากร้านหนังสือหรือเว็บไซต์ amazon ได้ค่ะ
หลังจากอ่านครบ 100 บทกลอนก็จะมานับคะแนนกันฝั่งไหนเหลือไพ่บนพื้นน้อยกว่าก็ถือว่าชนะไป โดยการแข่งขันแต่ละครั้งจะใช้เวลาประมาณ 45 – 60 นาที และด้วยการจับคู่ไพ่ในแต่ละครั้งต้องใช้ความเร็วและความแม่นยำเป็นอย่างมาก การหยิบไฟจึงออกลักษณะคล้ายการปัดหรือตบไพ่ และด้วยความเร็วระดับนี้หากเป็นการแข่งขันพร้อมกันหลายคู่อาจไม่สามารถรีเพลย์ภาพเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ การแข่งขันไพ่คารุตะจึงต้องอาศัยความซื่อสัตย์ในการแข่งขันเป็นอย่างสูงเลยทีเดียวค่ะ
อยากรู้จักไพ่คารุตะมากกว่านี้
หากเริ่มสนใจอยากทำความรู้จักกับไพ่คารุตะให้มากขึ้นกว่านี้ในประเทศไทยเราก็มีชมรมคารุตะกรุงเทพ クルンテープかるた会 เพื่อนๆ สามารถเข้าไปกดติดตามได้ใน Facebook นะคะทางเพจจะมีการอัพเดทรวมถึงให้ข้อมูลเกี่ยวกับการเล่นไพ่คารุตะอยู่ตลอด และนอกจากโคนันที่มีการพูดถึงไพ่คารุตะแล้วนั้น ก็ยังมีอนิเมะเรื่อง Chihayafuru จิฮายะกลอนรักพิชิตใจเธอ ที่ได้รับความนิยมจนถูกนำมาทำเป็นภาพยนตร์ฉบับคนแสดง (Live Action) อีกด้วยโดยภาคอนิเมะจะมีทั้งหมด 3 ภาค ภาคละ 25 ตอน ส่วนฉบับภาพยนตร์ก็มีทั้งหมด 3 ภาคเช่นเดียวกันค่ะ ซึ่งในฉบับอนิเมะก็ยังได้รับรางวัลมังงะไทโชอวอร์ด (Manga Taisho Award) และโคดันฉะมังงะอวอร์ด (Kodansha Manga Award) และยังติดอันดับ 1 ใน 100 การ์ตูนเพื่อการเรียนรู้อีกด้วยค่ะ และด้วยกระแสแห่งความนิยมของอนิเมะเรื่องนี้ส่งผลให้ชาวญี่ปุ่นหันมาสนใจในการเล่นไพ่คารุตะมากขึ้นอีกด้วยนั้นเองค่ะ และหากใครสนใจก็ลองไปหาดูกันได้นะคะ
มาถึงตรงนี้คิดแล้วก็ต้องชื่นชมประเทศญี่ปุ่นจริง ๆ นะ ที่เขาสามารถอนุรักษ์และสืบทอดประเพณีและการละเล่นเก่าแก่ให้ยังคงอยู่มาจนถึงปัจจุบัน รวมถึงแนวคิดในการนำมาปรับใช้ให้เข้ากับยุคสมัย จึงทำให้ขนบธรรมเนียม ประเพณีและการละเล่นแต่โบราณยังสามารถเป็นส่วนหนึ่งของคนญี่ปุ่นมาได้จนถึงปัจจุบัน
เรื่องโดย : ไอซึ www.marumura.com